تقویم: تولد حضرت علي اكبر علیه السلام

حضرت علي‌اكبر علیه‌السلام فرزند ابي عبدالله الحسين علیه‌السلام بنا به روايتي در يازدهم شعبان، سال 43 قمري در مدينه منوره ديده به جهان گشود. پدر گرامي‌اش امام حسين بن علي بن ابي‌طالب علیه‌السلام و مادر محترمه‌اش ليلي بنت ابي‌مره بن عروه بن مسعود ثقفي است. مادر ليلي، ميمونه دختر ابي‌سفيان و از طايفه بني‌اميه مي‌باشد. بدين لحاظ، حضرت علي‌اكبر علیه‌السلام به سه طايفه معروف و مهم عرب پيوند پيدا كرده است.

از جانب پدر به طايفه خوشنام و شريف بني‌هاشم و به بزرگاني چون پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله، حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها، امیرالمومنین علي بن ابي‌طالب علیه‌السلام و امام حسين علیه‌السلام و از جانب مادر به دو طايفه بني‌اميه و ثقيف و افرادي چون عروه بن مسعود ثقفي، ابي‌سفيان، معاويه بن ابي‌سفيان و ام‌حبيبه همسر رسول خدا صلی الله علیه و آله ارتباط فاميلي و خويشاوندي پيدا نمود.

به همين جهت وي مورد احترام و اطمينان كامل طوايف مزبور و اهالي مدينه بود. ابوالفرج اصفهاني از مغيره روايت كرد: روزي معاويه بن ابي‌سفيان به اطرافيان و همنشينان خود گفت: به نظر شما سزاوارترين و شايسته‌ترين فرد امت به امر خلافت كي است؟ اطرافيان گفتند: جز تو كسي را سزاوارتر به امر خلافت نمي‌شناسيم! معاويه گفت: اين چنين نيست. بلكه سزاوارترين فرد براي خلافت، علي بن الحسين علیه‌السلام است كه جدش رسول خدا صلی الله علیه و آله مي‌باشد و در وي شجاعت و دليري بني‌هاشم، سخاوت بني‌اميه و فخر و فخامت ثقيف تبلور يافته است.

درباره شخصيت علي‌اكبر علیه‌السلام گفته شد كه وي جواني خوش‌چهره، زيبا، خوش‌زبان و دلير بود و از جهت سيرت و خلق و خوي و صباحت رخسار، شبيه‌ترين مردم به پيامبر اكرم صلی الله علیه و آله بود و شجاعت و رزمندگي را از جدش علي بن ابي‌طالب علیه‌السلام به ارث برده و جامع كمالات، محامد و محاسن بود.

بنا به نقل ابوالفرج اصفهاني آن حضرت در عصر خلافت عثمان بن عفان (سومين خليفه راشدين) ديده به جهان گشود. اين قول مبتني بر اين است كه وي به هنگام شهادت بيست و پنج ساله بود. بنابراين وي در مكتب جدش امام علي بن ابي‌طالب علیه‌السلام و در دامن مهرانگيز پدرش امام حسين علیه‌السلام در مدينه و كوفه تربيت و رشد و كمال يافت.

امام حسين علیه‌السلام در تربيت وي و آموزش قرآن و معارف اسلامي و اطلاعات سياسي و اجتماعي به آن جناب تلاش بليغي به عمل آورد و از وي يك انسان كامل و نمونه ساخت و شگفتي همگان از جمله دشمنانشان را برانگيخت. به هر روي علي‌اكبر علیه‌السلام در ماجراي عاشورا حضور فعال داشت و در تمام حالات در كنار پدرش امام حسين علیه‌السلام بود و با دشمنانش به سختي مبارزه مي‌كرد.

گفتني است، با اين كه حضرت علي‌اكبر علیه‌السلام به سه طايفه معروف عرب پيوند و خويشاوندي داشته است با اين حال در روز عاشورا و به هنگام نبرد با سپاهيان يزيد، هيچ اشاره‌اي به انتسابش به بني‌اميه و ثقيف نكرد، بلكه هاشمي بودن و انتساب به اهل بيت علیهم‌السلام را افتخار خويش دانست و در رجزي چنين سرود:

أنا عَلي بن الحسين بن عَلي × نحن و بيت الله اَولي بِالنبيّ أضرِبكُم بِالسّيف حتّي يَنثني × ضَربَ غُلامٍ هاشميّ عَلَويّ وَلا يَزالُ الْيَومَ اَحْمي عَن أبي × تَاللهِ لايَحكُمُ فينا ابنُ الدّعي

وي نخستين شهيد بني‌هاشم در روز عاشورا بود و در زيارت شهداي معروفه نيز آمده است: «السَّلامُ عليكَ يا اوّل قتيلٍ مِن نَسل خَيْر سليل».

علي‌اكبر علیه‌السلام در نبرد روز عاشورا دويست تن از سپاه عمر بن سعد را در دو مرحله به هلاكت رسانيد و سرانجام مره بن منقذ عبدي بر فرق مباركش ضربتي زد و او را به شدت زخمي نمود. آن گاه ساير دشمنان جرأت و جسارت پيدا كرده و به آن حضرت هجوم آوردند و وي را آماج تيغ شمشير و نوك نيزه‌ها نمودند و مظلومانه به شهادتش رسانيدند. امام حسين علیه‌السلام در شهادتش بسيار اندوهناك و متأثر گرديد و در فراقش فراوان گريست و هنگامي كه سر خونين‌اش را در بغل گرفت، فرمود: عَلَي الدّنيا بعدك العفا. در مورد سن شريف وي به هنگام شهادت اختلاف است. برخي مي‌گويند هجده ساله، برخي مي‌گويند نوزده ساله و عده‌اي هم مي‌گويند بيست و پنج ساله بود.

اما از اين كه وي از امام زين العابدين علیه‌السلام، فرزند ديگر امام حسين علیه‌السلام بزرگتر يا كوچكتر بود اتفاقي ميان مورخان و سيره‌نگاران نيست. ولي روايتي از امام زين العابدين علیه‌السلام نقل شد كه دلالت دارد بر اين كه وي از جهت سن كوچكتر از علي‌اكبر علیه‌السلام بود. آن حضرت فرمود: كان لي اخ يقال له علي‌اكبر منّي قتله الناس...

پانویس

منابع

موسسه تبیان، نرم‌افزار دایرة‌المعارف چهارده معصوم علیهم‌السلام